LỚP 5 - Địa Lí

Cam – pu – chia, Lào và Trung Quốc là ba nước láng giềng gần gũi với nước ta. Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ hơn về ba đất nước này.

1. Cam – pu – chia

• Địa hình Cam – pu – chia: Chủ yếu là đồng bằng dạng lòng chảo.
• Biển Hồ ở Cam – pu – chia giàu tôm cá
• Cam-pu-chia sản xuất nhiều lúa gạo, cao su, hồ tiêu, đường thốt nốt, đánh bắt cá.

CH: Dựa vào hình 5 ở bài 18, hãy nêu vị trí địa lí của Cam – pu – chia. Đọc tên thủ đô của Cam – pu – chia?

Trả lời:

• Vị Trí Cam – pu – chia: Nằm ở khu vực Đông Nam Á, tiếp giáp với Thái Lan, Lào, Việt Nam.
• Thủ đô Cam – pu – chia là Phnôm Pênh.

2. Lào

• Lào là nước không giáp biển, địa hình chủ yếu là núi và cao nguyên
• Sản phẩm chính của Lào là quế, cánh kiến, gỗ và lúa gạo.

CH: Dựa vào hình 5 ở bài 18, hãy nêu vị trí địa lí và đọc tên thủ đô của Lào?

Trả lời:

• Vị trí địa lí của Lào là: Nằm ở khu vực Đông Nam Á, tiếp giáp với Trung Quốc, Việt Nam, Cam – pu – chia, Mi – an – ma và Thái Lan.
• Thủ đô của Lào là Viêng Chăn

3. Trung Quốc

• Trung Quốc có dân số đông nhất thế giới, nền văn minh Trung Hoa nổi tiếng (tơ lụa, gốm, sứ, chè…).
• Địa hình Trung Quốc:
  • Miền Đông là đồng bằng châu thổ màu mỡ
  • Miền Tây phần lớn núi, cao nguyên.
• Trung Quốc nổi tiếng với tơ lụa, gốm, sứ, chè.
• Kinh tế Trung Quốc đang phát triển mạnh với nhiều ngành công nghiệp hiện đại.

CH: Quan sát hình 5 bài 18, cho biết Trung Quốc thuộc khu vực nào của châu Á và đọc tên thủ đô của Trung Quốc?

Trả lời:

• Trung Quốc thuộc khu vực Đông Á của Châu Á
• Tên thủ đô của Trung Quốc là: Bắc Kinh

Ở các bài trước, chúng ta đã được tìm hiểu về Châu Á. Bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về Châu Âu. Đây là châu lục có nền kinh tế phát triển nhất hiện nay. Bây giờ, chúng ta cùng bắt đầu đến với bài học.

1. Vị trí địa lí, giới hạn

• Châu Âu nằm ở phía Tây Châu Á
• Vị trí: Có ba mặt giáp biển và đại dương

CH: Quan sát hình 1, cho biết Châu Âu tiếp giáp với châu lục, biển và đại dương nào?

Trả lời:

• Tiếp giáp với châu Á ở phía Đông và Đông Nam
• Tiếp giáp với biển Địa Trung Hải ở phía Nam
• Tiếp giáp với Đại Tây Dương ở phía Tây
• Tiếp giáp với Bắc Băng Dương ở phía Bắc

CH: Dựa vào bảng số liệu bài 17, cho biết diện tích của châu Âu, so sánh với châu Á?

Trả lời:

• Diện tích của Châu Âu là 10 triệu km2
• So với diện tích châu Á, diện tích châu Âu chỉ bằng khoảng ¼ lần.

2. Đặc điểm tự nhiên

• Địa hình ở Châu Âu:
  • Đồng bằng chiếm 2/3 diện tích kéo dài từ Tây sang Đông,
  • Đồi núi chiếm 1/3 diện tích tập trung ở phía Nam
• Khí hậu ôn hòa, mùa đông tuyết phủ trắng ( trừ dải đất phía Nam).
• Cảnh quan thiên nhiên:
  • Rừng  lá rộng ở Tây Âu,
  • Rừng lá kim ở phía Bắc và vùng núi cao
  • Mùa thu lá nhuộm vàng các cánh rừng.

3. Dân cư và hoạt động kinh tế ở châu Âu

• Dân cư Châu Âu chủ yếu là người da trắng
• Dân cư phân bố khá đều, phần lớn dân sống ở các thành phố.
• Châu Âu có nhiều nước phát triển, sản xuất buôn bán nhiều loại hàng hóa.
• Các sản phẩm nổi tiếng của Châu Âu là: máy bay, ô tô, thiết bị, hàng điện tử, len dạ, dược phẩm, mĩ phẩm…

CH: Đọc bảng số liệu bài 17, cho biết dân số Châu Âu, so sánh với số dân của châu Á?

Trả lời:

• Dân số của châu Âu là 732 triệu người kể cả dân số Liên Bang Nga
• Dân số châu Á nhiều hơn gấp 5 lần so với dân số ở châu Âu.

Ở bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về châu Âu, một trong những châu lục có nền kinh tế phát triển nhất hiện nay. Và hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn về một số nước ở khu vực này. Cụ thể đó là hai nước Liên Bang Nga và Pháp.

1. Liên Bang Nga

• Diện tích lớn nhất thế giới (17 triệu km2) và dân số khá đông (144 triệu, năm 2015).
• Phần lãnh thổ châu Á có khí hậu khắc nghiệt, rừng tai-ga bao phủ.
• Phần lãnh thổ châu Âu chủ yếu là đồng bằng, đồi thấp.
• Nhiều tài nguyên khoáng sản, sản xuất nhiều máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông.

CH: Dựa vào hình 5 bài 18 và hình 1 bài 21, cho biết lãnh thổ Liên Bang Nga thuộc những châu lục nào, đọc tên thủ đô của Liên Bang Nga?

Trả lời:

• Liên Bang Nga thuộc hai châu lục là Châu Á và Châu Âu
• Thủ đô của Liên Bang Nga là Mát –xcơ – va.

2. Pháp

• Nằm ở Tây Âu.
• Có khí hậu ôn hòa do phần lớn giáp biển.
• Đồng bằng diện tích lớn, thuận lợi phát triển ngành nông nghiệp.
• Pháp sản xuất nhiều mặt hàng công nghiệp.
• Phong cảnh tự nhiên và các công trình kiến trúc nổi tiếng thu hút nhiều khách du lịch trên thế giới.

CH: Quan sát hình 1, hãy tìm vị trí địa lí  và đọc tên thủ đô nước Pháp?

Trả lời:

• Vị trí địa lí của nước Pháp là: Nằm ở Tây Âu, tiếp giáp với Đức, Ý, Tây Ban Nha và một số các quốc gia khác.
• Thủ đô của nước Pháp là Pa – ri.

Hôm nay, chúng ta sẽ củng cố lại một số kiến thức liên quan đến châu Á và châu Âu. Mời các bạn cùng theo dõi bài học.

Ở bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về châu Á và châu Âu. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm một châu lục mới đó là châu Phi. Thông qua bài học này, chúng ta sẽ biết được vị trí địa lí của châu Phi cũng như một số đặc điểm tự nhiên của châu Phi. Mời các bạn cùng tham khảo.

1. Vị trí địa lí, giới hạn

• Châu Phi nằm ở phía Nam châu Âu và phía Tây Nam châu Á.
• Đại bộ phận diện tích nằm giữa hai chí tuyến, có đường Xích đạo đi ngang qua giữa các châu lục.

CH: Quan sát hình 1, cho biết:

• Châu Phi giáp các châu lục, biển và đại dương nào?
• Đường xích đạo đi ngang qua phần lãnh thổ nào của châu Phi?

Trả lời:

• Châu Phi tiếp giáp với: Châu Á và châu Âu, giáp với biển Địa Trung Hải, biển Đỏ và Đại Tây Dương
• Đường xích đạo đi qua Bồn địa Công – gô và cao nguyên Đông Phi của Châu Phi.

CH: Dựa vào bảng số liệu ở bài 17, cho biết Châu Phi đứng thứ mấy về diện tích trong các châu lục trên thế giới?

Trả lời:

• Châu Phi có diện tích là: 30 triệu km2, đứng thứ ba về diện tích trong các châu lục trên thế giới.

2. Đặc điểm tự nhiên

• Địa hình: Tương đối cao, châu lục được xem như một cao nguyên khổng lồ, trên có các bồn địa lớn.
• Khí hậu: Nóng, khô bậc nhất thế giới. Hoang mạc Xa-ha-ra lớn nhất thế giới.
• Quang cảnh tự nhiên: Rừng rậm nhiệt đới, rừng thưa và xa-van, hoang mạc.
• Động vật phong phú như ngựa vằn, hươu cao cổ, voi và động vật ăn thịt (báo, sư tư, linh cẩu)…

CH: Quan sát hình 1, em hãy:

• Đọc tên các cao nguyên, bồn địa ở châu Phi?
• Tìm và đọc tên các sông lớn ở châu Phi?

Trả lời:

• Các cao nguyên ở châu Phi là: Đông Phi, Ê – ti – ô –pi.
• Bồn địa ở châu Phi là: Ca – la – ha – ri, Nin thượng, Sát, Công – gô.
• Các sông lớn ở châu Phi là: Công – gô, Nin, Ni – giê, Dăm – be – đi.

Ở bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về vị trí địa lí và đặc điểm tự nhiên của khu vực Châu Phi. Hôm nay, chúng ta sẽ tiếp tục đến với Châu Phi để tìm hiểu về dân cư và hoạt động kinh tế của khu vực này, mời các em cùng tham khảo.

3. Dân cư châu Phi

• Đa số dân cư châu Phi là người da đen
• Dân cư tập trung chủ yếu vùng ven biển và thung lũng sông.

CH: Dựa vào bảng số liệu bài 17, cho biết châu Phi có dân số đứng thứ mấy trong các châu lục trên thế giới?

Trả lời:

• Năm 2004, châu Phi có 973 triệu người, đứng thứ hai trong các châu lục trên thế giới.

4. Hoạt động kinh tế

• Kinh tế châu Phi chậm phát triển
• Các nước chủ yếu tập trung khai thác khoáng sản và trồng cây công nghiệp nhiệt đới (ca cao, cà phê,…) để xuất khẩu.
• Đời sống nhân dân Châu Phi còn gặp nhiều khó khăn
• Tình trạng thiếu ăn, thiếu mặc, bệnh dịch xảy ra khắp nơi.
• Các nước phát triển tiêu biểu như Cộng hòa Nam Phi, An-giê-ri, Ai-Cập.

5. Ai – Cập

• Vị trí: Nằm ở Bắc Phi, là cầu nối châu Phi và châu Á.
• Ai – Cập có kênh đào Xuy – ê và sông Nin
• Các công trình kiến trúc cổ ở Ai Cập là: kim tự tháp, tượng nhân sư…thu hút khách du lịch.

CH: Quan sát bản đồ treo tường, cho biết vị trí của đất nước Ai – Cập . Ai – Cập có dòng sông nào chảy qua?

Trả lời:

• Vị trí của đất nước Ai – Cập: Nằm ở Bắc Phi, là cầu nối châu Phi và châu Á.
• Ai – Cập có dòng sông chảy qua.

CH: Dựa vào hình 5 và vốn hiểu biết, cho biết Ai – Cập nổi tiếng về công trình kiến trúc cổ nào?

Trả lời:

• Ai – Cập nổi tiếng về công trình kiến trúc cổ như kim tự tháp, tượng nhân sư…được nhiều người trên thế giới biết đến.

Châu Mỹ là một châu Lục nằm ở bán cầu Tây, bao gồm Bắc Mỹ, Trung Mỹ và Nam Mỹ. Đây là vùng có thiên nhiên đa dạng và phong phú. Là nơi có rừng A – ma – dôn lớn nhất thế giới. Mời các em cùng tham khảo.

1. Vị trí địa lí và giới hạn

• Châu Mĩ nằm ở bán cầu Tây.
• Bao gồm: Bắc Mĩ, Nam Mĩ và Trung Mĩ.

CH: Quan sát hình 1, chi biết châu Mĩ giáp với đại dương nào? Dựa vào bảng số liệu ở bài 17, cho biết châu Mĩ đứng thứ mấy về diện tích trong các châu lục trên thế giới?

Trả lời:

• Châu Mĩ tiếp giáp với: Bắc Băng Dương, Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.
• Năm 2004, châu mĩ có 42 triệu Km2 đứng thứ hai về diện tích trong các châu lục trên thế giới.

2. Đặc điểm tự nhiên

• Địa hình: Thay đổi từ Tây sang Đông
  • Phía Tây là các dãy núi cao và đồ sộ
  • Ở giữa là đồng bằng rộng lớn.
  • Phía Đông là các dãy núi thấp và cao nguyên
• Khí hậu: Nhiều loại khí hậu (nhiệt đới, ôn đới, hàn đới).
• Cảnh quan: Rừng rậm nhiệt đới bao phủ diện rộng là lá phổi xanh của Trái Đất.

CH: Dựa vào hình 1, hãy chỉ và đọc tên:

• Các dãy núi cao ở phía Tây
• Hai đồng bằng lớn ở giữa.
• Các dãy núi thấp và cao nguyên ở phía Đông.

Trả lời:

• Các dãy núi cao ở Phía Tây: Cóoc – đi – e và An – đét.
• Hai đồng bằng lớn ở giữa là đồng bằng Trung tâm và đồng bằng A – ma – dôn.
• Các dãy núi thấp và cao nguyên ở phía Đông là: A-pa-lát và Bra-xin.

3. Dân cư châu Mỹ

• Người Anh-điêng đã sinh sống từ lâu đời ở châu Mĩ.
• Phần lớn dân cư châu Mỹ có nguồn gốc là người nhập cư từ các châu lục khác đến.
• Dân cư sống tập trung ở miền ven biển và miền Đông.

CH: Dựa vào bảng số liệu ở bài 17, cho biết châu Mĩ đứng thứ mấy về số dân trong các châu lục trên thế giới?

Trả lời:

• Năm 2004, châu Mỹ có 941 triệu người.
• So với dân số của các châu lục trên thế giới, dân số châu Mỹ đứng ở vị trí thứ ba sau châu Á và châu Âu.

4. Hoạt động kinh tế

• Châu Mỹ có nền kinh tế phát triển khác nhau giữa các khu vực.
• Bắc Mỹ có nền kinh tế phát triển nhất, nền nông nghiệp sản xuất quy mô lớn và nền công nghiệp hiện đại.
• Trung và Nam Mỹ có nền kinh tế đang phát triển sản xuất nông phẩm nhiệt đới, chăn nuôi và khai khoáng để xuất khẩu.

5. Hoa kì

• Hoa Kì nằm ở Bắc Mỹ
• Có diện tích lớn thứ tư và dân số dứng thứ ba trên thế giới.
• Hoa Kỳ có nền kinh tế phát triển cao, đặc biệt các ngành sản xuất điện, máy móc, thiết bị...
• Đây là nước xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới.

CH: Quan sát bản đồ các nước  trên thế giới, hãy:

• Cho biết Hoa Kì giáp với những quốc gia và những đại dương nào?
• Chỉ trên bản đồ và đọc tên thủ đô của Hoa Kỳ?

Trả lời:

• Hoa Kì giáp với các quốc gia: Ca na đa, Mê hi cô.
• Hoa Kì tiếp giáp với các đại dương: Thái Bình Dương và Đại Tây Dương.
• Thủ đô của Hoa Kì là: Washington

1. Châu Đại Dương

a. Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ

• Châu Đại Dương gồm lục địa Ô – xtrây – li – a và các đảo, quần đảo ở vùng trung tâm và Tây Nam Thái Bình Dương.

CH: Dựa vào hình 1 và quả địa cầu:

• Cho biết lục địa Ô – xtrây – li – a nằm ở bán cầu Nam hay bán cầu Bắc?
• Đọc tên và chỉ vị trí một số đảo, quần đảo thuộc châu Đại Dương?

Trả lời:

• Lục địa Ô – xtrây – li – a nằm ở bán cầu Nam
• Một số đảo thuộc châu Đại Dương: Nu – ven – Ca –li – đô – ni, Ta – xma – ni – a...
• Một số quần đảo thuộc châu Đại Dương: Va – nu – a – tu, Xa – moa, Tu – a – mô – tu,  Phit – gi...

b. Đặc điểm tự nhiên

• Lục địa Ô – xtrây – li – a có khái hậu khô hạn
• Phần lớn diện tích là hoang mạc, xa van.
• Giới sinh vật có nhiều loài độc đáo.
• Phần lớn các đảo có khí hậu nóng ẩm, có rừng rậm hoặc rừng dừa bao phủ.

c. Người dân và hoạt động kinh tế

• Châu Đại Dương có dân số ít nhất trong các châu lục có dân cư sinh sống.
• Lục địa Ô-xtrây-li-a và quần đảo Niu Di-len, dân cư chủ yếu là người da trắng, các đảo khác chủ yếu là người bản địa.
• Ô-xtrây-li-a là nước có nền kinh tế phát triển, nổi tiếng thế giới về nhiều mặt hàng xuất khẩu.

CH: Dựa vào bảng số liệu ở bài 17, em hãy nêu nhận xét về số dân của Châu Đại Dương?

Trả lời:

• Năm 2004, dân số của Châu Đại Dương là 34,3 triệu người.
• Châu Đại Dương là châu lục có số dân thấp nhất trên thế giới.

2. Châu Nam Cực

• Nằm ở vùng địa cực, là châu lục lạnh nhất thế giới.
• Nhiệt độ quanh năm 0 độ
• Toàn bộ bề mặt bị phủ lớp băng dày 2000 m.
• Không có dân cư sinh sống.
• Động vật tiêu biểu là chim cánh cụt

Trên Trái Đất có 4 đại dương, đó là: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương và Bắc Băng Dương. Và bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thêm một số thông tin về các đại dương này. Tech12h sẽ tóm tắt kiến thức trọng tâm và giải bài tập cuối bài chi tiết để các em dễ tham khảo.

A. Kiến thức trọng tâm

1. Vị trí của các đại dương

• Trên bề mặt Trái Đất, Đại Dương chiếm diện tích rất rộng, gấp 3 lần diện tích các lục địa.
• Có 4 đại dương: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương và Bắc Băng Dương.

CH: Dựa vào hình 1 và 2, hãy cho biết:

• Thái Bình Dương giáp các châu lục và đại dương nào?
• Đại Tây Dương giáp các châu lục và đại dương nào?
• Ấn Độ Dương giáp các châu lục và đại dương nào?
• Bắc Băng Dương giáp các châu lục và đại dương nào?

Trả lời:

2. Một số đặc điểm của các đại dương

• Các đại dương đều có kích thước lớn và thông với nhau.
• Các đại dương có đặc điểm về diện tích, độ sâu, nhiệt độ,…

(xem bảng số liệu về các đại dương trang 131 sgk địa lí 5)

CH: Dựa vào bảng số liệu, hãy:

• Xếp các đại dương theo thứ tự từ lớn đến nhỏ về diện tích?
• Cho biết độ sâu lớn nhất thuộc về đại dương nào?

Trả lời:

• Các đại dương từ lớn đến nhỏ về diện tích là: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương và Bắc Băng Dương.
• Độ sâu lớn nhất thuộc về Thái Bình Dương với 11034 m.