Lớp 4

I. ĐỌC

NHỮNG BỨC CHÂN DUNG

Màu Nước vẽ chân dung Bông Tuyết và Mắt Xanh. Hai bức chân dung thực sự là hai tác phẩm nghệ thuật, bởi người trong tranh được vẽ rất đẹp và rất giống người thật.
Hoa Nhỏ cũng đến gặp Màu Nước đề nghị cậu vẽ chân dung cho mình. Khi Màu Nước chuẩn bị vẽ, cô bé nói:

• Bạn nhớ vẽ mắt tôi to hơn nhé!
• Mắt bạn đã to lắm rồi.
• Chỉ chút xíu nữa thôi mà! Tôi muốn mắt to hơn, lông mi dài hơn và miệng nhỏ hơn. Hoa Nhỏ thuyết phục tới khi Màu Nước đồng ý:
• Thôi được.

Màu Nước bắt đầu vẽ. Hoa Nhỏ liên tục đứng dậy xem và nài nỉ:

• Bạn vẽ mắt tôi to thêm nữa! Kéo dài lông mi ra…

Cuối cùng, Hoa Nhỏ trong tranh có cặp mắt rất to, lông mi rất dài và cái miệng rất nhỏ. Bức chân dung chỉ hao hao giống cô bé thôi nhưng Hoa Nhỏ rất thích.
Từ hôm đó, Màu Nước vô cùng bận rộn vì các cô bé đến đặt vẽ tranh. Ai cũng muốn được vẽ mắt thật to, lông mi thật dài và miệng thật nhỏ. Màu Nước đã giải thích với các cô bé rằng mỗi người có thể đẹp một cách khác nhau, không phải cứ mắt to, miệng nhỏ… mới là đẹp,
nhưng các cô bé vẫn đòi cậu phải vẽ theo ý mình. Thế là ngoài hai bức chân dung của Bông Tuyết và Mắt Xanh, tất cả các bức tranh còn lại đều na ná giống nhau. Lúc đầu, cô bé nào cũng vui. Nhưng khi xếp các bức tranh cạnh nhau, thấy thật khó để nhận ra đâu là chân dung của mình, các cô bé mới hiểu rằng Màu Nước nói đúng. Vẻ đẹp của các cô bé rất khác nhau, và bức chân dung đẹp phải là bức chân dung thể hiện được vẻ riêng đó.
(Theo Ni-cô-lai Nô-xốp)
❓

1. Tìm câu văn nêu nhận xét về hai bức chân dung của Bông Tuyết và Mắt Xanh.
2. Cách vẽ chân dung Hoa Nhỏ có gì khác với cách vẽ chân dung Bông Tuyết và Mắt Xanh?
3. Đóng vai Màu Nước, thuyết phục các cô bé đồng ý để cậu vẽ chân dung giống người thật.
4. Điều gì khiến các cô bé nhận ra Màu Nước nói đúng?
5. Tóm tắt mỗi sự việc trong câu chuyện Những bức chân dung bằng 1 – 3 câu.

II. VIẾT

LẬP DÀN Ý CHO BÁO CÁO THẢO LUẬN NHÓM

Viết báo cáo thảo luận nhóm về một trong các chủ đề dưới đây:

• Chủ đề 1: Kế hoạch quyên góp sách báo tặng các trường vùng khó khăn.
• Chủ đề 2: Kế hoạch tổ chức các hoạt động chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20 tháng 11.
• Chủ đề 3: Kế hoạch trang trí lớp học chuẩn bị cho một ngày đặc biệt của lớp, của trường,…

Ví dụ: Xác định nội dung thảo luận về chủ đề 1.

• Thời gian quyên góp
• Địa điểm quyên góp
• Cách thức quyên góp
• Phân công nhiệm vụ

❓
Viết lập dàn ý chọn 1 trong 3 chủ đề trên:

I. ĐỌC

ĐÒ NGANG

Trời chưa sáng, bên kia sông đã vang lên tiếng gọi: “Ơ… đò…”. Đò ngang tỉnh giấc, vội vã quay lái sang sông đón khách.
Ngày nào cũng vậy, bất kể sớm khuya, đò ngang chăm chỉ lo việc đưa đò giữa hai bờ sông. Đôi lúc, đò ngang nhìn thấy anh thuyền mành đi qua. Thuyền mành vạm vỡ, to lớn, giương cao cánh buồm lộng gió, lướt sóng ào ào, giống như con chim khổng lồ cất cánh tung bay đến những bến bờ xa. Chắc ở những nơi đó có biết bao cái mới lạ để thuyền mành học hỏi, giúp anh ấy lớn lên. Mỗi lần nghĩ vậy, đò ngang lại cảm thấy đôi bờ của mình quá chật hẹp, muốn vứt bỏ tất cả để được đến một nơi nào đó mới và rộng lớn hơn.
Một buổi trưa nắng, đò ngang nằm nghỉ ở bến nước, chợt thuyền mành ghé đến. Đò ngang reo to:

• Chào anh thuyền mành! Đã lâu anh mới ghé lại!
• Chào bạn thân mến! Tôi lại đi ngay vì còn ghé nhiều bến.
• Tuyệt quá! Những nơi anh đến có bao điều mới lạ giúp anh thêm hiểu biết. Tôi chỉ mong được như vậy.

Thuyền mành nghĩ ngợi rồi nói:
- Thực ra ở bất cứ đâu cũng có những điều để chúng ta học hỏi. Như ở ngay bến sông này, anh được gặp rất nhiều thuyền từ khắp nơi đổ về. Và mỗi ngày anh đều đón hàng trăm khách mới, mỗi người một vẻ.
Thấy đò ngang đăm chiêu, thuyền mành nói với giọng thân mật:
 - Quan trọng nhất là đò ngang được mọi người quý mến vì làm công việc nối lại đôi bờ. Mỗi khi đò ngang cập bến, mọi người đều ùa ra reo mừng. Quả thật, tôi cũng muốn được như vậy.
Bên kia sông chợt vang lên tiếng: “Ơ… đò…”. Đò ngang chào thuyền mành rồi vội vã sang sông đón khách.
(Theo Võ Quảng)

❓

1. Thuyền mành hiện ra như thế nào trong cảm nhận của đò ngang?
2. Đò ngang nhận ra mình khác thuyền mành như thế nào?
3. Theo em, thuyền mành muốn nói gì với đò ngang qua câu: “Ở bất cứ đâu cũng có những điều để chúng ta học hỏi.”?
4. Thuyền mành giúp đò ngang nhận ra giá trị của mình như thế nào?
5. Theo em, câu chuyện muốn nói với chúng ta điều gì?

II. VIẾT

VIẾT BÁO CÁO THẢO LUẬN NHÓM

Viết báo cáo thảo luận nhóm về một trong các chủ đề dưới đây:

1. Chủ đề 1: Kế hoạch quyên góp sách báo tặng các trường vùng khó khăn.
2. Chủ đề 2: Kế hoạch tổ chức các hoạt động chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20 tháng 11.
3. Chủ đề 3: Kế hoạch trang trí lớp học chuẩn bị cho một ngày đặc biệt của lớp, của trường,…

❓

1. Dựa vào dàn ý đã lập trong hoạt động Viết ở Bài 7, Đọc soát và chỉnh sửa báo cáo.

I. ĐỌC

BẦU TRỜI TRONG QUẢ TRỨNG

Tôi kể với các bạn
Một màu trời đã lâu
Đó là một màu nâu
Bầu trời trong quả trứng
Không có gió có nắng
Không có lắm sắc màu
Một vòm trời như nhau:
Bầu trời trong quả trứng.
Tôi chưa kêu “chiếp chiếp”
Chẳng biết tìm giun, sâu
Đói, no chẳng biết đâu
Cứ việc mà yên ngủ…
Tôi cũng không hiểu rõ
Tôi sinh ra vì sao
Tôi đạp vỡ màu nâu
Bầu trời trong quả trứng
Bỗng thấy nhiều gió lộng
Bỗng thấy nhiều nắng reo
Bỗng tôi thấy thương yêu
Tôi biết là có mẹ
Đói, tôi tìm giun dế
Ăn no xoải cánh phơi…
Bầu trời ở bên ngoài
Sao mà xanh đến thế!
(Xuân Quỳnh)
?

1. Gà con kể với các bạn thế nào về bầu trời trong quả trứng?
2. Gà con thấy bầu trời và cuộc sống bên ngoài có gì khác với bầu trời và cuộc sống bên trong quả trứng?
3. Theo em, gà con thích cuộc sống nào hơn? Vì sao?
4. Đóng vai gà con, kể tiếp những vui buồn của mình kể từ ngày sống dưới bầu trời xanh theo tưởng tượng của em.
5. Tác giả muốn nói với chúng ta điều gì qua bài thơ? nêu ý kiến của em.

II. VIẾT

TÌM HIỂU CÁCH VIẾT BÀI VĂN THUẬT LẠI MỘT SỰ VIỆC

Trong buổi sinh hoạt lớp chiều nay, lớp tôi tổ chức lễ phát động xây dựng thư viện lớp.

Trước giờ sinh hoạt, bạn Minh “hoạ sĩ” của lớp tôi viết lên bảng dòng chữ: Chung tay xây dựng thư viện lớp 4B. Bạn còn vẽ trang trí những hình ảnh ngộ nghĩnh: chú gà con trong bài thơ “Bầu trời trong quả trứng” đội trên đầu một mảnh vỏ trứng nhỏ, chú dế mèn bước ra từ cuốn truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, những cuốn sách mở rộng như sải cánh bay,… Bàn chủ toạ được các bạn nữ phủ khăn trải bàn và đặt lọ hoa nhiều màu rực rỡ.
Trống báo giờ sinh hoạt lớp vang lên. Các bạn ai nấy ngồi vào vị trí của mình. Đầu tiên, cô chủ nhiệm phát biểu khai mạc. Cô nói với chúng tôi về tầm quan trọng của sách và ý nghĩa của việc đọc sách. Nếu trong lớp có thư viện thì cả lớp sẽ cùng nhau đọc sách, trao đổi, chia sẻ về những điều thú vị mình đọc được.
Tiếp theo ý kiến của cô chủ nhiệm, bạn lớp trưởng phát động phong trào Chung tay xây dựng thư viện lớp. Các bạn hào hứng thảo luận, đề xuất các hình thức ủng hộ, đóng góp sách, báo, truyện,… Trong lớp vang lên những tiếng "Đồng ý", "Nhất trí",… Cô giáo nhắc cả lớp đây là việc làm tự nguyện, ai có nhiều góp nhiều, ai có ít góp ít.
Sau thời gian thảo luận, bạn lớp phó thông báo từ ngày mai các bạn bắt đầu quyên góp. Các tổ trưởng sẽ ghi tên sách theo tổ, sau đó tập hợp và xếp sách vào tủ sách của lớp.

Buổi sinh hoạt lớp kết thúc. Cô giáo và cả lớp tôi vui lắm. Sắp tới, chúng tôi sẽ tha hồ đọc sách, đọc truyện ngay tại lớp mình.
(Anh Nguyên)
?

1. Bài văn trên có mấy phần? Đó là những phần nào?
2. Phần mở bài giới thiệu những gì?
3. Phần thân bài gồm mấy đoạn? Ý chính của mỗi đoạn là gì?
4. Nêu những hoạt động được thuật lại ở thân bài theo đúng trình tự
5. Những từ ngữ nào giúp em nhận biết các hoạt động được thuật lại theo trình tự?
6. Phần kết bài chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ gì về kết quả của hoạt động?

I. ĐỌC

TIẾNG NÓI CỦA CỎ CÂY

Những ngày hè ở nhà ông bà, Ta–nhi–a được thoả thích chạy nhảy trong vườn. Thấy khóm hoa hồng bạch có vẻ chật chỗ, cô bé liền bứng một cây nhỏ nhất trồng vào chỗ đất trống dưới cửa sổ. Ngắm nghía một hồi, cảm thấy chưa hài lòng, cô đến bên khóm huệ, chọn một cây đem trồng cạnh cây hoa hồng.
Những đêm hè thường có mưa rào làm cho đất dịu mát. Sáng sáng, mặt trời hiền hoà ló rạng trên bầu trời mới được tắm gội. Muôn hoa vui sướng chào đón ánh dương, cùng nhau tưng bừng nở rộ. Ô kìa! Bụi hoa hồng được chuyển chỗ mới đẹp làm sao! Những bông hoa màu trắng dịu, cánh hoa trong suốt lung linh. Hoa nở nhiều đến nỗi cả bụi như phủ đầy tuyết trắng. Hàng xóm đi qua trông thấy bụi hoa hồng dưới cửa sổ, đều hỏi:
– Đây là giống hoa mới phải không?
– Không ạ! Vẫn giống cây đó thôi.
Ta–nhi–a chỉ cho mọi người khóm hồng cũ: Hoa của chúng nhỏ hơn và không rực rỡ bằng. Kì lạ thay, cây hoa huệ dưới cửa sổ giờ đây cũng đẹp trội hơn hẳn những cây mà nó sống cạnh trước kia. Những bông huệ trắng muốt, đẹp như một nàng tiên trong truyện cổ tích.
Ta–nhi–a nghĩ mãi về nguyên nhân biến đổi của cây. Có lẽ là do chỗ ở mới của chúng thoáng hơn, không bị rễ của cây khác tranh chất màu dưới đất.
Đêm ấy, bên cửa sổ mở rộng, có tiếng thở nhẹ mơ hồ xen lẫn tiếng thì thầm:
– Bạn thân mến! – Bụi hoa hồng khẽ nói. – Hơi thở của bạn làm tôi dễ chịu quá.
- Cảm ơn bạn. – Cây hoa huệ cất giọng nhẹ nhàng. – Không có bạn, tôi làm sao được tươi tắn thế này.
(Theo Ben–la Đi–giua, Nguyễn Trung dịch)
❓

1. Chi tiết nào cho thấy Ta–nhi–a cảm thấy thoải mái trong những ngày hè ở nhà ông bà?
2. Nêu công việc Ta–nhi–a đã làm trong vườn nhà ông bà theo các ý sau: "Việc đã làm: ", "Lí do: "
3. Nhờ việc làm của Ta–nhi–a, cây hồng và cây huệ nở hoa đẹp như thế nào?
4. Trong câu chuyện, Ta–nhi–a đã suy đoán nguyên nhân biến đổi của cây hồng và cây huệ là gì?
5. Theo em, Ta–nhi–a đã có thêm những trải nghiệm gì trong mùa hè?

II. VIẾT

LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN THUẬT LẠI MỘT SỰ VIỆC

1. Chuẩn bị.
   1. Chọn hoạt động trải nghiệm (ví dụ: tham quan làng nghề truyền thống, làm một số sản phẩm thủ công, tham gia hoạt động của một câu lạc bộ,…).
   2. Liệt kê các việc đã làm, sắp xếp các việc theo trình tự hợp lí.
2. Lập dàn ý.

• Dựa vào nội dung đã chuẩn bị, lập dàn ý theo hướng dẫn dưới đây:

1. Mở bài: Giới thiệu hoạt động trải nghiệm.
   1. Cách 1: Giới thiệu hoạt động (tên hoạt động,thời gian, địa điểm diễn ra hoạt động,…).
   2. Cách 2: Nêu tên hoạt động và lí do em muốn tham gia hoạt động.
2. Thân bài: Kể lại hoạt động trải nghiệm.
   1. Kể lần lượt các hoạt động theo trình tự (sử dụng các từ ngữ: đầu tiên, tiếp theo, sau đó, trong khi đó, bên cạnh đó, cuối cùng,…).
   2. Mỗi hoạt động cần nêu cụ thể (hoạt động diễn ra trong bao lâu, ở địa điểm nào, em tham gia cùng với ai,…).
   3. Có thể kết hợp nêu nhận xét, đánh giá về hoạt động (hoạt động ấn tượng nhất, thú vị nhất,…).
3. Kết bài: Chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc về hoạt động trải nghiệm.
   1. Nêu kết quả của hoạt động (hiểu thêm về di tích, làng nghề,…).
   2. Bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc đối với hoạt động(yêu thích, thú vị, tự hào,…).

❓

• Đề bài: Viết bài văn thuật lại một hoạt động trải nghiệm em đã tham gia và chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của mình về hoạt động đó.

I. ĐỌC

TẬP LÀM VĂN

Cuối tuần, ba cho tôi về quê để tôi tìm được nhiều ý cho bài văn “Tả cây hoa nhà em”. Ngồi đò dọc ba mươi cây số, tôi đã viết mở bài thế này:
Chiều thứ Bảy về quê, tôi gặp lại cây hoa hồng mà ngoại đã trồng ở mảnh vườn trước cửa.
Nhưng về tới quê thì trời sập tối. Bụi hồng, bụi dạ lí, bụi mẫu đơn trông không khác gì nhau nên tôi đành để dở dang bài văn.
Hôm sau, trời còn mù sương, tôi đã có mặt ngoài vườn.Gió xào xạc trên tàu dừa. Cây hoa hồng bỗng giật mình, rung rinh, những giọt sương từ mặt lá rơi xuống. Ý văn cũng như sương lã chã:
Thân cây hoa to bằng ngón tay cái. Cành hoa nhỏ như ngón tay út, xoè ra nhiều lá hình trái tim viền răng cưa. Sương như những hòn bi ve tí xíu tụt từ lá xanh xuống bông đỏ, đi tìm mùi thơm ngào ngạt núp đâu giữa những cánh hoa…
Tới đây thì bí quá! Tôi định chạy lại bậc thềm để đọc câu hỏi gợi ý trong sách, chẳng may đánh rơi cuốn vở dưới gốc cây hồng. Cúi xuống nhặt vở thì tay tôi bị gai cào một vết. Hoá ra cây hoa hồng còn có gai. Quên xuýt xoa, tôi nghĩ tiếp về bài văn của mình:
Hồng không phải mít mà cũng có gai. Gai hồng không nhể được ốc luộc như gai bưởi. Gai hồng giữ cho bông hồng thả sức đẹp…
Tới đây có thể kết luận được rồi. Tôi đọc gợi ý cuối cùng trong sách: “Em đã chăm sóc, bảo vệ cây hoa đó như thế nào?”. Khó ghê! Ông bà trồng và chăm sóc đấy chứ! Nhưng vẫn còn kịp. Tôi vào bếp lấy cái bình, múc nước rồi hăm hở bước theo ý văn của mình và té cái “oạch” trước khi viết đoạn kết:
Từ tay tôi, cái bình tưới như chú voi con dễ thương đung đưa vòi, rắc lên cây hoa hồng một cơn mưa rào nhỏ.
(Theo Trần Quốc Toàn)
❓

1. Mục đích về quê của bạn nhỏ là gì?
2. Khi ở quê, bạn nhỏ đã làm gì để tả được cây hoa theo yêu cầu?
3. Những câu văn nào là kết quả của sự quan sát kết hợp với trí tưởng tượng phong phú của bạn nhỏ?
4. Em thích câu văn nào nhất trong bài văn của bạn nhỏ? Theo em, bài văn của bạn nên viết thêm những ý nào?
5. Em học được điều gì về cách viết văn miêu tả sau khi đọc câu chuyện trên?

II. VIẾT

VIẾT BÀI VĂN THUẬT LẠI MỘT SỰ VIỆC

Dựa vào dàn ý đã lập trong hoạt động Viết ở Bài 10, viết bài văn theo yêu cầu của đề bài.

• Đọc lại bài làm của em để phát hiện lỗi.
• Trình tự sắp xếp các việc, dùng từ, đặt câu, chính tả, chữ viết
• Cách thể hiện cảm xúc, suy nghĩ về hoạt động đã chứng kiến hoặc tham gia

Sửa lỗi trong bài làm (nếu có).

❓

1. Đề bài: Viết bài văn thuật lại một hoạt động trải nghiệm em đã tham gia và chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của mình về hoạt động đó.

I. ĐỌC

NHÀ PHÁT MINH 6 TUỔI

Ma-ri-a sinh ra trong một gia đình sáu đời có người là giáo sư đại học. Cô bé rất thích quan sát. Hồi cô 6 tuổi, có lần, gia đình tổ chức bữa tiệc. Cô bé nhận thấy một điều lạ: Mỗi lần gia nhân bưng trà lên, tách đựng trà thoạt đầu trượt trong đĩa. Nhưng khi nước trà rớt ra đĩa thì những tách trà kia bỗng nhiên dừng chuyển động, cứ như bị cái gì đó ngăn lại. Ma-ri-a nghĩ mãi mà vẫn không hiểu vì sao. Thế là cô lặng lẽ rời khỏi phòng khách.
Cô bé vào bếp, lấy một bộ đồ trà ra và tự mình làm đi làm lại thí nghiệm. Cuối cùng cô cũng hiểu ra: Khi giữa tách trà và đĩa có một chút nước thì tách trà sẽ đứng yên. Lúc ấy, Ma-ri-a chợt thấy cha đang vào bếp. Cô liền nói với cha phát hiện của mình. Cha cô hết sức vui mừng. Ông nâng bổng cô con gái nhỏ lên vai, đi thẳng ra phòng khách, hân hoan nói: “Đây sẽ là giáo sư đời thứ bảy của gia tộc tôi!”.
Về sau, Ma-ri-a trở thành giáo sư nhiều trường đại học danh tiếng của Mỹ. Năm 1963, bà vinh dự được tặng Giải thưởng Nô-ben Vật lí.
(Theo Gương hiếu học của 100 danh nhân đoạt giải Nô-ben)
❓

1. Điều lạ mà cô bé Ma-ri-a quan sát được khi gia nhân bưng trà lên là gì?
2. Tìm trong bài đọc các thông tin về việc làm thí nghiệm của Ma-ri-a.(Địa điểm, dụng cụ, mục đích)?
3. Câu trả lời Ma-ri-a tìm được sau khi làm thí nghiệm là gì?
4. Câu nói của người cha: “Đây sẽ là giáo sư đời thứ bảy của gia tộc tôi! ”thể hiện điều gì?
5. Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật Ma-ri-a.

II. VIẾT

TÌM HIỂU CÁCH VIẾT BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT CÂU CHUYỆN

Em được mẹ tặng cuốn sách có nhan đề "100 câu chuyện cổ tích hay nhất thế giới". Đối với em, thú vị nhất trong cuốn sách là câu chuyện "Cô bé Lọ Lem".
Chuyện kể rằng, đã lâu lắm rồi, ở một đất nước xa xôi, có cô bé xinh đẹp tên là Lọ Lem. Sau khi mẹ Lọ Lem mất, bố cô lấy vợ mới. Người vợ mới có hai cô con gái riêng và chẳng yêu thương Lọ Lem chút nào. Không lâu sau, bố Lọ Lem cũng qua đời, cuộc sống của cô càng khổ cực.
Một ngày nọ, vua tổ chức vũ hội. Mẹ kế và hai cô con gái đi dự hội, bắt Lọ Lem ở nhà nhặt đậu lẫn trong đống tro. Lọ Lem khóc nức nở. Thế rồi, một bà tiên xuất hiện giúp cô nhặt đậu, hoá phép cho cô váy dạ hội và đôi giày thuỷ tinh tuyệt đẹp. Bà còn biến quả bí ngô thành cỗ xe ngựa đưa Lọ Lem đi dự hội. Bà dặn Lọ Lem phải về trước 12 giờ đêm, nếu không mọi phép thuật sẽ tan biến.
Ở vũ hội, Lọ Lem xinh đẹp đến mức hoàng tử chỉ khiêu vũ với mình cô. Đến 12 giờ, vì vội ra về, Lọ Lem làm rơi một chiếc giày. Hoàng tử sai người đi khắp nơi tìm chủ nhân của chiếc giày. Hai cô chị cũng ướm thử giày nhưng không vừa. Tới lượt Lọ Lem thì vừa như in. Hoàng tử vui mừng đón cô về cung. Từ đó, họ sống bên nhau hạnh phúc đến cuối đời.
Em rất thích câu chuyện này vì cái kết thật có hậu. "Cô bé Lọ Lem" xứng đáng là một trong những câu chuyện cổ tích hay nhất thế giới.
(Nguyễn Ngọc Mai Chi)
❓

1. Tìm phần mở bài, thân bài, kết bài của bài văn trên và nêu nội dung chính của mỗi phần.
2. Bối cảnh 1: Khi mẹ Lọ Lem mất. Diễn biến như thế nào? → Bố Lọ Lem lấy vợ mới. Người vợ mới có hai cô con gái riêng.
3. Bối cảnh 2: Khi bố Lọ Lem qua đời. Diễn biến như thế nào?
4. Bối cảnh 3: Khi vua tổ chức vũ hội. Diễn biến như thế nào?
5. Bối cảnh 4: Khi Lọ Lem khóc vì không được đi dự vũ hội. Diễn biến như thế nào?
6. Bối cảnh 5: Khi Lọ Lem đi dự vũ hội. Diễn biến như thế nào?
7. Bối cảnh 6: Khi hoàng tử sai người đi tìm chủ nhân của chiếc giày. Diễn biến như thế nào?

I. ĐỌC

CON VẸT XANH

Một hôm, trong vườn nhà Tú xuất hiện một con vẹt nhỏ bị thương ở cánh. Thương vẹt, Tú chăm sóc nó rất cẩn thận. Anh của Tú bảo, vẹt có thể bắt chước tiếng người nên Tú rất háo hức được nghe nó nói.
Đi học về, Tú chạy đến bên con vẹt nhỏ. Nhận ra Tú, vẹt nhảy nhót há mỏ đòi ăn. Tú vừa cho ăn, vừa nói với nó như nựng trẻ con:
- Vẹt à, dạ!
Vẹt xù lông cổ, rụt đầu, gù một cái, không thành tiếng dạ, nhưng Tú cũng xuýt xoa:
- Giỏi lắm!
Chợt anh của Tú gọi:
- Tú ơi!
Tú phụng phịu:
- Cái gì?
-  Anh gọi mà em trả lời vậy à?
Ra phụ anh đi.
Tú buồn bực, vừa đi vừa lẩm bẩm:
- Kêu chi kêu hoài!
Lần nào Tú cũng phụng phịu như thế với anh khi đang chơi với vẹt.
Vẹt mỗi ngày một lớn, lông xanh óng ả, biết huýt sáo lảnh lót nhưng vẫn không nói tiếng nào. Một hôm, Tú gọi:
- Vẹt à!
Ngờ đâu một giọng the thé gắt lại:
- Cái gì?
Trời ơi, con vẹt nói! Tú sướng quá, nhảy lên reo hò. Tú khoe khắp nơi.
Hôm sau, mấy đứa bạn tới nhà. Tú hãnh diện gọi:
- Vẹt à, dạ!
Vẹt đáp the thé:
- Cái gì?
Các bạn ngạc nhiên thích thú, cười ầm lên. Tú vờ nghiêm mặt:
- Anh chăm sóc vẹt cực khổ, vậy mà anh gọi, vẹt trả lời “cái gì” à?
 Kêu chi kêu hoài!
Các bạn cười bò, tranh nhau gọi vẹt. Nhưng Tú sửng sốt ngồi lặng thinh.
Bạn về rồi, Tú vẫn ngồi lặng như thế. Tú nhớ lại bao lần anh gọi, Tú đã trả lời “Cái gì?” và cằn nhằn “Kêu chi kêu hoài”. Tú hối hận quá, chỉ mong anh gọi để Tú “dạ” một tiếng thật to, thật lễ phép. Con vẹt nhìn Tú, dường như cũng biết lỗi nên xù lông cổ, rụt đầu, gù một cái nghe như tiếng: “Dạ!”.
(Theo Lý Lan)

❓

1. Tú đã làm gì khi thấy con vẹt bị thương trong vườn nhà?
2. Những chi tiết nào cho thấy Tú yêu thương vẹt?
3. Nêu tâm trạng, cảm xúc của Tú khi nghe anh trai nói vẹt có thể bắt chước tiếng người.
4. Nêu tâm trạng, cảm xúc của Tú khi lần đầu tiên nghe vẹt bắt chước tiếng mình.
5. Nêu tâm trạng, cảm xúc của Tú khi Nghe thấy vẹt bắt chước những lời mình nói trống không với anh.
6. Đoạn kết của câu chuyện cho biết Tú đã nhận ra điều gì và sẽ thay đổi như thế nào?

II. VIẾT

LUYỆN VIẾT MỞ BÀI, KẾT BÀI CHO BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT CÂU CHUYỆN

Ghi nhớ: Có hai cách viết mở bài và hai cách viết kết bài cho bài văn kể lại một câu chuyện:

1. Mở bài trực tiếp là giới thiệu ngay vào câu chuyện. Mở bài gián tiếp là nói chuyện khác để dẫn vào câu chuyện định kể.
2. Kết bài mở rộng là nêu suy nghĩ, cảm xúc,… và những liên tưởng, suy luận được gợi ra từ câu chuyện. Kết bài không mở rộng là nêu suy nghĩ, cảm xúc về câu chuyện.

❓

• Viết mở bài gián tiếp và kết bài mở rộng cho bài văn kể lại câu chuyện Cô bé Lọ Lem.

I. ĐỌC

CHÂN TRỜI CUỐI PHỐ

Có chú cún sống trong ngôi nhà nhỏ. Từ cổng nhà, cún nhìn thấy dãy phố với những mái tôn cũ kĩ và con đường lầy lội mùa mưa. Từ đầu phố tới cuối phố chỉ vài trăm mét, nhưng cún chưa một lần đi hết dãy phố của mình. Đường vẫn còn lội, mà cún thì quá nhỏ. Mỗi lần chú định ra cổng là người lớn trong nhà lại nhắc: “Cún, vào nhà!”.
Nằm cuộn tròn trên chiếc chổi rơm đầu hè, cún nghĩ: “Ở cuối dãy phố có gì nhỉ?”. Đầu tiên vì tò mò. Rồi tò mò chuyển thành bực mình. Bực đến nỗi, đang nằm yên cún bỗng ngẩng cổ lên sủa:
- Ắng! Ắng!…
Người lớn tưởng có khách, nhìn ra sân. Sân vắng hoe. Chỉ có chiếc lá mít vừa rụng, quay quay trước mũi cún.
Một sáng trời đẹp, người nhà mở cổng cho cún ra ngoài. Cún mừng rỡ nhảy xuống sân rồi chạy vụt đi. Con đường trước nhà khô ráo sau trận gió đêm. Chú cứ thế phóng một mạch qua dãy phố yên ắng. Con đường dốc dần lên cao. Khi một cơn gió mát bất chợt ùa đến, cún dừng lại và ngẩng lên nhìn.
Bao nhiêu điều mới lạ mở oà ra trước mắt. Cuối dãy phố của cún, bên trái là bắt đầu một dãy phố khác. Bên phải là bến sông với con đò đang trôi ra xa bờ. Trước mặt, dọc bờ sông bên kia: làng quê với những bãi bờ, cây cối, nhà cửa.
Cún đứng một mình trên đường, hết nhìn trước mặt lại ngó sang trái, sang phải.
Giờ thì cún hiểu. Phố tiếp phố. Làng tiếp làng. Bến sông này nối dài tới bến sông khác… Cuối con phố của cún là những chân trời mở ra vô tận.
Những chân trời đang chờ cún lớn lên từng ngày.
(Theo Trần Đức Tiến)
❓

1. Tìm thông tin về nhân vật cún trong câu chuyện(tên, hình dáng, tính cách, tiếng kêu, nơi ở)?
2. Những chi tiết nào cho thấy cún rất tò mò muốn biết về dãy phố bên ngoài?
3. Khi có dịp chạy hết dãy phố, những cảnh vật hiện ra trước mắt đã giúp cún nhận ra điều gì?
4. Tìm những từ ngữ chỉ cảm xúc của cún và giải thích vì sao cún có những cảm xúc đó.
5. Hãy tưởng tượng em cùng cún đi trên dãy phố trong bài đọc, em sẽ nhìn thấy, nghe thấy, ngửi thấy mùi, cảm xúc những gì?

II. VIẾT

LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT CÂU CHUYỆN

1. Chuẩn bị:
   1. Em muốn kể lại câu chuyện nào? Em đã đọc hay được nghe kể?
   2. Trong câu chuyện có những sự việc nào? Trình tự của các sự việc đó ra ?
2. Lập dàn ý:
   1. Mở bài: Giới thiệu câu chuyện theo cách mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp.
   2. Thân bài: Kể câu chuyện theo trình tự các sự việc, chú ý kể đủ các nhân vật, tình huống chính,… của câu chuyện.
   3. Kết Bài: Nêu suy nghĩ, cảm xúc,… và những liên tưởng, suy luận của em về câu chuyện (theo cách kết bài mở rộng) hoặc chỉ nêu suy nghĩ, cảm xúc của em về câu chuyện (theo cách kết bài không mở rộng).
3. Góp ý và chỉnh sửa dàn ý:
   1. Thông tin về câu chuyện rõ ràng, đầy đủ.
   2. Các sự việc trong câu chuyện được sắp xếp theo trình tự hợp lí.

Chọn một trong những đề dưới đây:

1. Đề 1: Kể lại một câu chuyện cổ tích mà em yêu thích.
2. Đề 2: Kể lại một câu chuyện mà em đã đọc trong sách giáo khoa Tiếng Việt.
3. Đề 3: Kể lại một câu chuyện có nhân vật chính là trẻ em.

❓

1. Đề 1, Đề 2, hoặc 3:

I. ĐỌC:

GẶT CHỮ TRÊN NON

Bình minh vừa tỉnh giấc
Nắng nhuộm hồng núi xanh
Tiếng trống rung vách đá
Giục đôi chân bước nhanh.
Bóng em nhoà bóng núi
Hun hút mấy thung sâu
Gió đưa theo tiếng sáo
La đà trên tán lau.
Em đi tìm cái chữ
Vượt suối lại băng rừng
Đường xa chân có mỏi
Chữ vẫn gùi trên lưng.
Cái chữ rơi xuống nương
Mùa cho bông trĩu hạt
Cái chữ bay lên ngàn
Rừng ríu ran chim hát.
Càng đi chân càng vững
Lớp học ngang lưng đồi
Mắt em như sao sáng
Gặt chữ trên đỉnh trời!
(Bích Ngọc)
❓

1. Bài thơ viết về các bạn nhỏ ở đâu? Những cảnh vật nào giúp em biết điều đó?
2. Những chi tiết nào cho thấy việc đi học của bạn nhỏ vùng cao rất vất vả?
3. Trên đường đi học, bạn nhỏ nghe thấy những âm thanh nào? Theo em, những âm thanh đó đem lại cảm xúc gì cho bạn nhỏ?
4. Theo em, hai dòng thơ “Đường xa chân có mỏi/Chữ vẫn gùi trên lưng” thể hiện điều gì?
5. Em thích hình ảnh thơ nào nhất? Vì sao?

II. VIẾT

VIẾT BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT CÂU CHUYỆN

Dựa vào dàn ý đã lập trong hoạt động Viết ở Bài 14, viết bài văn theo yêu cầu của đề bài.

• Đọc lại bài làm của em để phát hiện lỗi.
• Cách viết mở bài, kết bài
• Trình tự các sự việc được kể ở thân bài
• Cách dùng từ, đặt câu, Chính tả

❓

1. Đề bài: Viết bài văn kể lại một câu chuyện đã đọc hoặc đã nghe.

I. ĐỌC

TRƯỚC NGÀY XA QUÊ

Bố quyết định cho tôi lên thành phố học. Nghe bố nói, tôi oà khóc như khi bị đòn oan. Tôi không muốn đi nhưng vẫn phải chuẩn bị lên đường.
Chiều trước ngày xa quê, các bạn đến chơi tiễn tôi, cả thầy giáo của tôi nữa. Khác hẳn mọi khi, chúng tôi chẳng mấy đứa cười đùa, kẹo cũng chẳng ăn. Trong khi thầy giáo ngồi nói chuyện với bố mẹ tôi, chúng tôi thầm nhắc lại những trò nghịch ngợm vừa qua và ngẩn ngơ hỏi nhau thành phố nơi tôi sắp đến như thế nào, có giống quê mình không… Tôi biết nơi đó có những chiếc xe sang trọng phóng vun vút trên đường nhựa phẳng lì. Nhưng nơi ấy thật xa lạ. Quê tôi ở đây, con đường làng gồ ghề, vàng óng rơm mùa gặt, những lùm cây giấu đầy quả ổi, quả mâm xôi chín mọng. Nước mắt tôi ứa ra. Không, tôi không thích đi. Tôi chỉ muốn được ở đây giữa các bạn và thầy giáo. Như đoán được ý nghĩ của tôi, thầy đến bên lau nước mắt cho tôi, xoa đầu tôi và cúi xuống nắm lấy hai bàn tay tôi:
- Bao giờ nghỉ hè, em sẽ lại được về đây chơi với thầy và các bạn.
Buổi chia tay kéo dài mãi đến khi trời tối mịt. Chúng tôi còn muốn ngồi với nhau nữa nhưng thầy nhắc các bạn phải về để mai tôi lên đường sớm. Tôi muốn nói điều gì đó với thầy và các bạn nhưng không sao nói nổi. Vậy là tôi phải xa quê, nơi tôi đã từng đội nắng đội gió mà lớn lên với tình thương yêu vô hạn.
(Theo Kao Sơn)

❓

1. Tìm chi tiết thể hiện cảm xúc của bạn nhỏ khi biết tin sẽ chuyển lên thành phố học.
2. Buổi chia tay của bạn nhỏ với thầy giáo và các bạn có gì đặc biệt?
3. Hình ảnh quê hương hiện lên trong tâm trí của bạn nhỏ như thế nào trước ngày xa quê?
4. Nếu được dự buổi chia tay, em sẽ nói gì với bạn nhỏ?
5. Theo em, tác giả muốn nói điều gì qua câu chuyện trên?
6. Tìm trong bài đọc những động từ thể hiện cảm xúc của các bạn nhỏ.

II. VIẾT

TRẢ BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT CÂU CHUYỆN

Đọc lại bài làm của em và nhận xét của thầy cô để biết ưu điểm và nhược điểm trong bài.
❓

1. Đọc bài làm của các bạn trong nhóm hoặc bài được thầy cô khen, ghi lại những điều em muốn học tập.

I. ĐỌC

VẼ MÀU

Màu đỏ cánh hoa hồng
Nhuộm bừng cho đôi má
Còn màu xanh chiếc lá
Làm mát những rặng cây.
Bình minh treo trên mây
Thả nắng vàng xuống đất
Gió mang theo hương ngát
Cho ong giỏ mật đầy.
Còn chiếc áo tím này
Tặng hoàng hôn sẫm tối
Những đôi mắt biết nói
Vẽ màu biển biếc trong.
Màu nâu này biết không
Từ đại ngàn xa thẳm
Riêng đêm như màu mực
Để thắp sao lên trời.
Mắt nhìn khắp muôn nơi
Sắc màu không kể hết
Em tô thêm màu trắng
Trên tóc mẹ sương rơi…
(Bảo Ngọc)
❓

1. Tìm trong bài thơ những từ ngữ chỉ màu sắc của mỗi sự vật?
2. Các khổ thơ 2, 3, 4 nói về màu sắc của cảnh vật ở những thời điểm nào?
3. Theo em, bạn nhỏ muốn nói gì qua hai dòng thơ “Em tô thêm màu trắng/Trên tóc mẹ sương rơi…”?
4. Nếu được vẽ một bức tranh với đề tài tự chọn, em sẽ vẽ gì? Em chọnmàu nào để vẽ? Vì sao?

II. VIẾT

TÌM HIỂU CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN TƯỞNG TƯỢNG

Ngày xưa, muôn loài sống trong rừng già tối tăm, ẩm ướt. Gõ kiến được giao nhiệm vụ đến các nhà hỏi xem ai có thể đi tìm mặt trời. Gõ kiến gõ cửa nhà công, công mải múa. Gõ cửa nhà liếu điếu, liếu điếu bận cãi nhau. Gõ cửa nhà chích choè, chích choè mải hót… Chỉ có gà trống nhận lời đi tìm mặt trời.
Theo Vũ Tú Nam)
Ngày xưa, muôn loài sống trong rừng già tối tăm, ẩm ướt. Gõ kiến được giao nhiệm vụ đến các nhà hỏi xem ai có thể đi tìm mặt trời. Gõ kiến gõ cửa nhà công, công mải múa, chỉ trả lời: “Tớ còn bận tập múa.”. Gõ kiến đến nhà liếu điếu, liếu điếu bận cãi nhau. Gõ kiến gõ cửa nhà chích choè, chích choè liến thoắng: “Tớ còn bận luyện giọng. Với lại, đường xa vạn dặm, tớ thì bé nhỏ, chân yếu cánh mềm, làm sao đi được!”. Chỉ có gà trống nhận lời đi tìm mặt trời.
❓

1. Đoạn văn tưởng tượng dưới đây đã viết thêm những gì so với đoạn văn của Vũ Tú Nam?
2. Theo em, các chi tiết tưởng tượng trong đoạn văn trên có gì thú vị?

I. ĐỌC

ĐỒNG CỎ NỞ HOA

Bống là một cô bé có tài hội hoạ. Người phát hiện ra điều này trước nhất là bác Lan, chị gái của bố Bống. Thực ra, lúc đầu bác Lan chỉ thấy hơi là lạ, vì con bé mới học tiểu học mà sao nó lại mê vẽ thế. Nó vẽ như người ta thở, như người ta nhìn, như người ta nghe. Nó vẽ các nàng tiên, các cô công chúa, các chàng công tử.
Cái Bống rất hay vẽ, nhưng đáng chú ý hơn là nó vẽ rất giống. Con mèo Kết ra con mèo Kết. Con chó Lu ra con chó Lu. Cây cau ra cây cau. Bố Lít nó ra bố Lít. Mẹ Phít nó cũng chẳng lẫn được với ai, cái mặt tròn như đồng xu với hai con mắt lá răm.
Bác Lan đưa tranh của Bống cho ông hoạ sĩ Phan xem để hỏi ý kiến. Ông hoạ sĩ xem cả xấp tranh vẽ con chó, con mèo, cây cau, chân dung bố và mẹ Bống thì tặc tặc lưỡi trầm trồ: “Chà chà! Vẽ như đồng cỏ đến kì nở hoa! Vẽ được lắm, được lắm!”. Đoạn, ông nói: “Còn những bức nào nữa, cho ông xem với nào!”. Bống đưa cho ông cả tập tranh giấu trong cặp. Ông trố mắt, chỉ từng bức:
- Sao dưới bụng con gà mái mẹ lại có một hàng chấm chấm?
- Đó là tí của nó ạ. Không có tí, gà con bú mẹ sao được ạ.
- Thế con chuột nhắt đứng cạnh cái vòng tròn có hai chóp nhọn là cái gì?
- Là lưng con mèo. Ý cháu là… hỡi tên chuột kia, mi hãy giờ hồn, mèo chưa quay đầu lại đâu!
(Theo Ma Văn Kháng)
❓

1. Tài năng hội hoạ của Bống được giới thiệu như thế nào ở đoạn mở đầu?
2. Điều đáng chú ý trong những bức tranh Bống vẽ là gì?
3. Em hiểu thế nào về nhận xét của ông hoạ sĩ Phan đối với tranh Bống vẽ: “Chà chà! Vẽ như đồng cỏ đến kì nở hoa!”?
4. Những chi tiết nào trong bài cho thấy Bống có trí tưởng tượng rất phong phú?
5. Em có ấn tượng với nhân vật nào trong các bức vẽ của Bống? Vì sao?

II. VIẾT

TÌM Ý CHO ĐOẠN VĂN TƯỞNG TƯỢNG

Lựa chọn câu chuyện yêu thích.
Lựa chọn một phương án viết đoạn văn tưởng tượng.
Ghi nhớ:
- Khi viết đoạn văn tưởng tượng dựa trên một câu chuyện đã đọc hoặc đã nghe, người viết cần phát huy trí tưởng tượng để thay đổi, bổ sung chi tiết cho câu chuyện.
- Có nhiều cách viết đoạn văn tưởng tượng như: bổ sung chi tiết (lời kể,tả,…), bổ sung lời thoại của nhân vật, thay hoặc viết tiếp đoạn kết,…
❓

1. Đề bài: Viết đoạn văn tưởng tượng dựa vào một câu chuyện đã đọc hoặc đã nghe.

I. ĐỌC

ÂM THANH NÚI

Ai đã một lần lên Tây Bắc, được nghe tiếng khèn của người Mông, sẽ thấy nhớ, thấy thương, thấy vấn vương trong lòng… Âm thanh cây khèn của người Mông có thể làm đắm say cả những du khách khó tính nhất.
Khèn của người Mông được chế tác bằng gỗ cùng sáu ống trúc lớn, nhỏ, dài, ngắn khác nhau. Sáu ống trúc tượng trưng cho tình anh em tụ hợp. Chúng được xếp khéo léo, song song trên thân khèn. Nhìn và tưởng tượng thêm một chút thấy chúng như dòng nước đang trôi. Dòng nước đó chở thứ âm thanh huyền diệu, chảy mãi từ nguồn lịch sử cho đến tận bến bờ hiện tại.
Tiếng khèn gắn bó với người Mông mỗi khi lên nương, xuống chợ. Tiếng khèn hoà với tiếng cười reo vang náo nức khắp làng bản mỗi độ xuân về. Tiếng khèn trở thành báu vật của người Mông xưa truyền lại cho các thế hệ sau.
Đến Tây Bắc, bạn sẽ gặp những nghệ nhân người Mông thổi khèn nơi đỉnh núi mênh mang lộng gió. Hình bóng họ in trên nền trời xanh hệt như một tuyệt tác của thiên nhiên. Núi vút ngàn cao, rừng bao la rộng cũng chẳng thể làm chìm khuất tiếng khèn đầy khát khao, dạt dào sức sống.
(Theo Hà Phong)
❓

1. Đến Tây Bắc, du khách thường có cảm nhận như thế nào về tiếng khèn của người Mông?
2. Đóng vai một người Mông, giới thiệu về chiếc khèn.(Vật liệu làm khèn, Những liên tưởng, tưởng tượng gợi ra từ hình dáng,âm thanh. ..)
3. Theo em, vì sao tiếng khèn trở thành báu vật của người Mông?
4. Đoạn cuối bài đọc muốn nói điều gì về tiếng khèn và người thổi khèn?
5. Xác định chủ đề của bài đọc Thanh âm của núi.?(Nét đặc sắc của văn hoá ...,Các nhạc cụ dân tộc thể hiện..., Du khách rất thích đến Tây Bắc – mảnh đất có..)

II. VIẾT

VIẾT ĐOẠN VĂN TƯỞNG TƯỢNG

Viết đoạn văn tưởng tượng dựa vào một câu chuyện đã đọc hoặc đã nghe.
Yêu cầu:

• Nội dung đoạn văn tưởng tượng kết nối với câu chuyện đã đọc hoặc đã nghe.
• Những điều tưởng tượng dựa vào câu chuyện đã đọc hoặc đã nghe tạo được sự bất ngờ, thú vị cho người đọc hoặc người nghe.
• Cách viết mở đầu hoặc kết thúc mới mẻ, hấp dẫn.
• Không mắc lỗi về dùng từ, đặt câu, chính tả.

❓
Đề bài: Viết đoạn văn tưởng tượng dựa vào một câu chuyện đã đọc hoặc đã nghe

I. ĐỌC

BẦU TRỜI MÙA THU

Giờ học hôm nay, thầy giáo cùng cả lớp đi ra cánh đồng. Buổi sáng mùa thu mát mẻ. Thầy nói:
- Các em hãy nhìn lên bầu trời. Mùa hè, nó rất nóng với những tia nắng mặt trời chói chang. Còn bây giờ, bầu trời thế nào? Các em hãy suy nghĩ và chọn những từ ngữ thích hợp để nói về bầu trời.
Các cô cậu học trò nhìn lên trời và suy nghĩ. Sau vài phút, một em nói:
- Bầu trời xanh như mặt nước mệt mỏi trong ao.
- Vì sao mặt nước lại mệt mỏi? – Thầy hỏi.
- Thưa thầy, mùa hè, nước dạo chơi cùng những làn sóng. Mùa thu, nó mệt nên đứng yên với màu xanh nhạt.
Các bạn khác tiếp tục nói:
- Bầu trời được rửa mặt sau cơn mưa.
- Bầu trời xanh biếc.
Thấy cô bé Va-li-a vẻ mặt đăm chiêu, thầy giáo hỏi:
- Còn Va-li-a, vì sao em im lặng thế?
- Em muốn nói bằng những từ ngữ của mình.
- Em đã tìm được chưa?
- Bầu trời dịu dàng. – Va-li-a khẽ nói và mỉm cười.
Sau đó, mỗi em đều muốn nói về bầu trời bằng những từ ngữ của riêng mình:
- Bầu trời buồn bã. Những đám mây xám đang từ phương bắc trôi tới.
- Bầu trời trầm ngâm. Nó nhớ đến tiếng hót của bầy chim sơn ca.
- Bầu trời ghé sát mặt đất. Mùa hè, nó cao hơn và có những con chim én bay liệng. Còn bây giờ, chẳng có chim én nữa, vì thế bầu trời cúi xuống lắng nghe để tìm xem chim én đang ở trong bụi cây hay ở nơi nào.
Cứ thế, các cô cậu hào hứng suy nghĩ và tưởng tượng để nói về bầu trời theo cách của riêng mình.
(Theo Xu-khôm-lin-xki, Mạnh Hưởng dịch)
❓

1. Các bạn học sinh được thầy giáo giao cho nhiệm vụ gì?
2. Trong bài có rất nhiều câu văn tả bầu trời, em thích câu văn nào? Vì sao?
3. Theo em, vì sao hình ảnh bầu trời trong các câu văn của mỗi bạn nhỏ rất khác nhau?
4. Viết 1 – 2 câu văn tả bầu trời theo quan sát và cảm nhận của em.
5. Đặt câu kể, tả về một hiện tượng tự nhiên, trong đó có sử dụng biện pháp nhân hoá.

II. VIẾT

TRẢ BÀI VIẾT ĐOẠN VĂN TƯỞNG TƯỢNG

Đọc nhận xét của thầy cô để biết ưu điểm và nhược điểm trong đoạn văn em viết.

• Đoạn văn có đủ mở đầu, triển khai, kết thúc không?
• Những điều em tưởng tượng có kết nối với câu chuyện không?
• Đoạn văn có mắc lỗi về dùng từ, viết câu, chính tả không?

❓

• Trao đổi với bạn để tìm cách sửa lỗi, khắc phục nhược điểm trong bài làm của mình. Viết lại câu văn em muốn chỉnh sửa cho hay hơn.

I. ĐỌC

LÀM THỎ CON BẰNG GIẤY

Sắp đến sinh nhật Hoa, Hà quyết định làm tặng bạn một con thỏ bằng giấy. Hà đã chuẩn bị dụng cụ, vật liệu và làm theo cách như sau:
Dụng cụ, vật liệu

• Giấy trắng hoặc bìa (2 tờ).
• Giấy màu (1 tờ).
• Hồ dán, kéo, bút chì, bút màu.

Cách làm
Bước 1. Cắt

• Cắt hai hình chữ nhật từ 2 tờ giấy trắng để làm đầu thỏ, thân thỏ.
  • Hình thứ nhất: rộng 10 cm, dài 25 cm.
  • Hình thứ hai: rộng 15 cm, dài 25 cm.
• Cắt hình tai thỏ từ giấy trắng, sau đó gấp theo đường kẻ nét đứt (như hình bên).
• Cắt đế từ giấy màu (như hình bên).

Bước 2. Dán

• Dùng hồ dán hai mép của mỗi hình chữ nhật để tạo đầu thỏ và thân thỏ.
• Dán tai thỏ, đầu thỏ, thân thỏ với nhau, sau đó dán lên đế.

Bước 3. Vẽ

• Dùng bút màu vẽ trang trí tai thỏ.
• Dùng bút màu vẽ mắt, râu, mũi, miệng ở đầu thỏ.

Vậy là Hà đã có một chú thỏ con đáng yêu bằng giấy để tặng Hoa trong ngày sinh nhật. Hi vọng Hoa sẽ vui sướng đón nhận món quà của bạn.
(Lâm Anh tổng hợp)
❓

1. Dựa vào bài đọc, cho biết cần chuẩn bị những đồ vật nào dưới đây khi làm thỏ con bằng giấy.
2. Để làm được thỏ con bằng giấy, cần phải thực hiện những bước nào? Nêu hoạt động chính trong mỗi bước.
3. Trình bày 1 – 2 bước làm thỏ con bằng giấy
4. Giới thiệu về chú thỏ con bằng giấy được nói đến trong bài đọc.

II. VIẾT

TÌM HIỂU CÁCH VIẾT HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN MỘT CÔNG VIỆC

CÁCH LÀM MỘT CHÚ NGHÉ Ọ BẰNG LÁ
Làm đồ chơi rất vui các bạn ạ, nhất là những đồ chơi xinh xắn, đơn giản. Tớ hướng dẫn các bạn cách làm một chú nghé ọ bằng lá nhé.
Chuẩn bị
Một chiếc lá to bằng bàn tay (ví dụ lá mít), hai sợi dây cước nhỏ (có thể tước dọc lớp vỏ ngoài của một cành cây nhỏ để làm dây). Bạn có thể chuẩn bị kéo hoặc dùng tay để tước lá cũng được.
Hướng dẫn thực hiện:

1. Bước 1: Dùng kéo cắt (hoặc dùng tay xé) hai đường chéo theo gân lá để tạo thành hai chiếc sừng.
2. Bước 2: Cuộn phần lá hai bên lại thành hình tròn để tạo bụng nghé. Buộc một sợi dây quanh cuộn lá để không bị bung ra. Sau đó dùng sợi dây còn lại buộc vào cuống lá, luồn dây qua bụng để kéo, tạo chuyển động cho đầu nghé.

Thế là chú nghé ọ đáng yêu đã sẵn sàng để chơi với chúng mình rồi. Khi chơi, chúng mình chỉ cần cầm chiếc dây giật nhẹ để đầu nghé ngúc ngoắc lên xuống, giống như đang lắc lư vậy. Các bạn làm thử xem nào.

❓

1. Bài viết hướng dẫn thực hiện công việc gì?
2. Phần chuẩn bị gồm những nội dung nào?
3. Phần hướng dẫn thực hiện gồm mấy bước? Nêu nội dung của mỗi bước.

I. ĐỌC

BỨC TƯỜNG CÓ NHIỀU PHÉP LẠ

Quy chống tay, tì má, nhìn lên bức tường trước mặt. Màu vôi xanh mát hiện ra như tấm màn ảnh rộng. Quy đọc nhẩm đề bài tập làm văn: “Em hãy tả lại quang cảnh một trận mưa rào.”. Quy thở dài: “Trời thì nắng mà bài văn lại yêu cầu tả mưa.”.
Quy nghĩ đến bố. Bố Quy là một người viết văn. Bố tài thật, cứ ngồi vào bàn là bố viết được ngay. Cũng có khi, bố tì cằm lên tay, nhìn thẳng vào bức tường trước mặt. Nhìn một lúc, lúc nữa… rồi bố cầm bút, viết lia lịa, quên cả ăn cơm. Bức tường này có phép lạ gì đây? Nhưng sao Quy nhìn mãi mà bức tường chưa bảo Quy cách làm bài?
Bố vào. Đúng lúc quá!
Quy chạy lại:

• Bố ạ, con nhìn mãi bức tường như bố nhìn mà chẳng thấy trận mưa rào đâu cả.

Bố hiểu ngay, tủm tỉm:

• Bố thấy những trận mưa rào hồi năm ngoái, năm kia. Con chạy ra nghịch mưa, ướt hết.

Quy nhoẻn miệng cười:

• Vâng.
• Bố còn gặp lại trận mưa bão khi bố còn bé tí. Bà nội đi cấy về, sấm chớp liên hồi.

Quy chớp mắt:

• Bố có thấy cái thuyền giấy con thả ở rãnh nước không ạ?
• Có chứ!
• Cả chiếc ô tô chạy trong mưa? Hôm ấy, trời đang nắng thì mưa…

Bố lại tủm tỉm:

• Thế mà con bảo chẳng thấy gì.

Quy ngơ ngác:

• Thật đấy ạ.
• Bây giờ con ngồi vào bàn. Mắt nhìn bức tường, nhưng con hãy nghĩ đến những trận mưa mà con biết!

Quy ngồi vào bàn, nhìn lên bức tường và thấy chiếc thuyền giấy trôi bồng bềnh giữa sân, những vai áo ướt sũng nước mưa của người đi cày, những hạt mưa đan nhau rơi xuống rào rào,…
Quy cầm bút, cắm cúi viết, quên cả ngẩng lên nhìn bức tường có nhiều phép lạ.
(Theo Phong Thu)
❓

1. Tìm chi tiết tả không gian nơi Quy đang ngồi học.
2. Hành động và suy nghĩ nào của Quy cho biết Quy đang gặp khó khăn với bài làm văn?
3. Điều gì khiến Quy nghĩ bức tường vôi xanh có phép lạ?
4. Vì sao bố kể cho Quy nghe về những trận mưa?
5. Theo em, vì sao Quy có thể làm được bài văn mà không cần nhìn bức tường có nhiều phép lạ nữa?

II. VIẾT

VIẾT HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN MỘT CÔNG VIỆC

1. Chuẩn bị.
   • Em chọn đồ chơi nào để viết hướng dẫn? (đồ chơi làm bằng đất sét, bằng giấy, bằng bông,…)
   • Cần chuẩn bị dụng cụ, vật liệu gì để làm đồ chơi?
   • Khi làm đồ chơi cần thực hiện những bước nào?
2. Lập dàn ý.
   • Những dụng cụ, vật liệu cần chuẩn bị:
   • Nêu những dụng cụ cần dùng (ví dụ: kéo, kìm, dây thép,…).
   • Nêu những vật liệu cần sử dụng (ví dụ: bìa, giấy,…).
3. Hướng dẫn thực hiện: kể lại các bước hướng dẫn làm đồ chơi
   • Nêu các bước làm đồ chơi theo trình tự (ví dụ: 1. Vẽ; 2. Cắt; 3. Dán,…).
   • Mỗi bước có thể gồm nhiều việc. Mỗi việc cần nêu rõ vật liệu, dụng cụ, cách làm,…
   • Ví dụ: Dùng kéo cắt hình chữ nhật từ giấy trắng để tạo thân thỏ.
4. Viết hướng dẫn theo dàn ý đã lập.
5. Đọc soát và chỉnh sửa.

❓
Đề bài: Viết hướng dẫn các bước làm một đồ chơi em yêu thích.

I. ĐỌC

BÉT-TÔ-VEN VÀ BẢN XÔ-NÁT ÁNH TRĂNG

Bét-tô-ven là nhà soạn nhạc cổ điển vĩ đại trên thế giới. Ông đã sáng tác nhiều bản nhạc nổi tiếng, trong số đó có Bản xô-nát Ánh trăng.

Tương truyền, vào một đêm trăng sáng, Bét-tô-ven đến cây cầu bắc qua dòng sông Đa-nuýp xinh đẹp trong thành Viên. Đứng trên cầu, ông say sưa ngắm dòng sông lấp lánh ánh trăng trong một không gian tĩnh lặng. Bỗng Bét-tô-ven nghe thấy tiếng dương cầm văng vẳng ở phía xa. Tiếng đàn đã đưa bước chân Bét-tô-ven đến một ngôi nhà trong khu lao động. Đến đó, ông bắt gặp một người cha đang chăm chú ngồi nghe cô con gái mù của mình chơi đàn. Thấy Bét-tô-ven, người cha đau khổ chia sẻ rằng: Con gái ông có một ước mơ duy nhất là được ngắm nhìn ánh trăng trên dòng Đa-nuýp. Nhưng ông rất buồn vì chẳng bao giờ ông có thể giúp con thực hiện được ước mơ của mình.
Xúc động trước tình cảm của người cha dành cho con gái và tiếng dương cầm da diết của người thiếu nữ mù, Bét-tô-ven đến bên cây
đàn, ngồi xuống và bắt đầu chơi. Những nốt nhạc ngẫu hứng vang lên, tràn đầy cảm xúc yêu thương của nhà soạn nhạc thiên tài, lúc êm ái,
nhẹ nhàng như ánh trăng, lúc lại mạnh mẽ như sóng sông Đa-nuýp. Trong tâm trí của hai cha con, dường như không còn cuộc sống khổ đau vì tật bệnh, chỉ còn một thế giới huyền ảo, lung linh, tràn ngập ánh trăng.
Cô gái mù có cảm giác mình đang được ngắm nhìn, đùa giỡn với ánh trăng trên dòng sông Đa-nuýp. 

Bản xô-nát Ánh trăng ra đời từ đó.
(Theo Bét-tô-ven – Nhà soạn nhạc cổ điển vĩ đại thế giới)
❓

1. Đoạn mở đầu giới thiệu những gì về Bét-tô-ven?
2. Bét-tô-ven đã gặp cha con cô gái mù trong hoàn cảnh nào? Cô gái mù có ước mơ gì?
3. Bét-tô-ven đã làm gì để giúp cô gái thực hiện ước mơ của mình?
4. Tìm những câu văn miêu tả vẻ đẹp của bản nhạc mà Bét-tô-ven đã dành tặng cô gái mù.
5. Vì sao bản nhạc Bét-tô-ven dành tặng cô gái mù lại có tên là “Bản xô-nát Ánh trăng”?

II. VIẾT

TÌM HIỂU CÁCH VIẾT ĐƠN 

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
----------------------
ĐƠN XIN THAM GIA CÂU LẠC BỘ SÁNG TẠO

Kính gửi: Ban Giám hiệu Trường Tiểu học Trung Hoà.
Em tên là: Vũ Nam Hải, học sinh lớp 4C.
Em viết đơn này xin được trình bày với Ban Giám hiệu nhà trường một việc như sau:
Hiện nay, nhà trường đang mở nhiều câu lạc bộ sau giờ học để học sinh phát huy năng khiếu và sở thích. Em thấy mình phù hợp với các hoạt động của Câu lạc bộ Sáng tạo. Vì thế, em viết đơn này đề nghị nhà trường cho phép em tham gia Câu lạc bộ Sáng tạo vào chiều thứ Ba và thứ Năm hằng tuần.
Em xin hứa sẽ nhiệt tình tham gia các hoạt động do Câu lạc bộ tổ chức và luôn chấp hành nội quy của Câu lạc bộ.
Em xin chân thành cảm ơn!

Trung Hoà, ngày 11 tháng 10 năm 2025

Ý kiến phụ huynh Người viết đơn

Vũ Nam Hải

❓

1. Đơn trên được viết nhằm mục đích gì?
2. Đơn do ai viết? Đơn được gửi cho ai?
3. Người viết đã trình bày những gì trong đơn?
4. Đơn gồm có những mục nào? Nêu cách sắp xếp các mục đó.